“Το ότι είσαι χαρακτήρας δεν σημαίνει ότι έχεις χαρακτήρα.”
Winston Wolfe – Pulp Fiction 1994
Σπονδυλωτή αφήγηση είναι ο όρος που αφορά ενιαίες αφηγηματικά ταινίες ή βιβλία. Αυτό επιτυγχάνεται με παράλληλες μικρές ιστορίες που ενισχύουν την κεντρική ιδέα και εικόνα του μεγάλου οράματος της ιστορίας. Εδώ ο συνδετικός κρίκος συνήθως είναι ένας αφηγητής ο οποίος δεν εμφανίζεται, μια φωνή που απαγγέλει ή σε άλλες περιπτώσεις ένα πρόσωπο που είναι κοινός χαρακτήρας σε όλες τις ιστορίες.
Κατηγορίες
• Ημιαυτόνομα επεισόδια
Ιστορίες με ημιαυτόνομα επεισόδια ονομάζονται αυτές που κάθε ξεχωριστό κομμάτι τους λέει μια ιστορία, η οποία είναι σχεδόν αυτόνομη. Όταν όμως όλες οι μικρές ιστορίες ενωθούν βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα και αντιλαμβανόμαστε το κρυφό μήνυμα που ο δημιουργός θέλει τελικά να περάσει σε εμάς.
• Αυτόνομα επεισόδια
Σε αυτή την κατηγορία όλες οι επιμέρους μικρές ιστορίες είναι εντελώς αυτονομημένες. Δεν υπάρχει κρυφό ηθικό δίδαγμα. Επίσης δεν παίζει κανένα ρόλο με ποια σειρά θα τις παρακολουθήσεις, αφού δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους. Επιπρόσθετα εδώ σε όλα τα αυτόνομα επεισόδια μπορεί να υπάρχει μία στιλιστική ατάκα ή ένα θεματικό μοτίβο το οποίο είναι ακριβές αντίγραφο, δίνοντας έμφαση στο θέμα που πραγματεύεται κάθε επεισόδιο.
• Μεταξύ αυτόνομου και ημιαυτόνομου
Αυτό δεν είναι ακριβώς κατηγορία, αλλά περισσότερο είναι ένα σκηνοθετικό τέχνασμα το οποίο επιτρέπει στο ρου της ταινίας να παίξει αυτόνομα ενώ συνάμα, δημιουργεί ημιαυτόνομη δομή. Τα ανεξάρτητα επεισόδια συμπλέκονται με αφήγηση και ζωηρές ατάκες, αποκτώντας μια μορφή απλοποιημένης συνοχής. Εδώ έχουμε δύο υπoκατηγορίες.
1. Frame story
Πρόκειται για μία γενική ιστορία που εμπλουτίζει όλες τις μικρές επιμέρους αυτόνομες ιστορίες.
2. Αφηγηματική αλληλοκάλυψη
Εδώ το τέλος κάθε ιστορίας είναι η αρχή της επόμενης. Πολλές φορές το τέλος της τελευταίας ιστορίας, μας παραπέμπει στην αρχή της πρώτης.
• Παράλληλες ιστορίες
Εδώ ο δημιουργός μας παραθέτει τις προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών, που όταν συνδεθούν όλες μαζί, δημιουργούν το κόνσεπτ του έργου. Κι ενώ σαν ιστορίες είναι απολύτως παράλληλες, όταν ενωθούν μετατρέπονται σε συγκλίνουσες και βγάζουν το νόημα που έχανες κατά την διάρκεια.
• Μη γραμμική αφήγηση
Εδώ έχουμε μια ενιαία ιστορία κατά την οποία ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται μας οδηγεί σε πολλές πλασματικές συνέχειες, με ένα μόνο αληθινό τέλος.
• Υποπλοκές
Σε αυτή την κατηγορία εκτός από το θέμα του έργου, ο δημιουργός αναπτύσσει κι άλλες μικρότερες ιστορίες, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την κεντρική ιστορία άλλα κατά την εκτίμηση του, αξίζει να ειπωθούν. Συνήθως είναι οι ιστορίες των μικρότερων χαρακτήρων και η σχέση που τους ενώνει με τον πρωταγωνιστή. Είναι πάντα παράλληλα εξελισσόμενες με την κεντρική πλοκή του σεναρίου.
“Αυτό είναι ένα πολύ καλό μιλκσέικ. Δεν ξέρω αν αξίζει πέντε δολάρια, αλλά είναι αρκετά καλό.”
Vincent Vega – Pulp Fiction 1994
