Αφηγητής: Ο κάλπικος παράς δε χάνεται ποτέ…
Με αυτή ακριβώς την ατάκα ξεκινάει η “Ιστορία μιας κάλπικης λίρας” ή όπως έγινε πιο γνωστή “Η κάλπικη λίρα”. Πρόκειται για την πρώτη ταινία σπονδυλωτής αφήγησης στον ελληνικό κινηματογράφο.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ταινία γενικού σεναρίου το οποίο γίνεται πιο συγκεκριμένο σε κάθε μία από τις τέσσερις ξεχωριστές ιστορίες. Οι ιστορίες συνδέονται κάθε φορά που η λίρα αλλάζει χέρια. Τότε αλλάζει και η διάθεση, αλλά και τα πλάνα του σκηνοθέτη. Άλλοτε έχουμε κωμική διάθεση, άλλοτε δραματική και άλλοτε αισθηματική. Το όλο κόνσεπτ όμως περιέχει πάρα πολλά ηθογραφικά στοιχεία της εποχής.
Ο Γιώργος Τζαβέλλας υπογράφει σενάριο και σκηνοθεσία και η Ανζερβός φιλμς προσλαμβάνει την αφρόκρεμα των ηθοποιών της εποχής σε μια ταινία που έμελλε να γίνει η πρώτη ελληνική ταινία με διεθνή επιτυχία και μία από τις καλύτερες και διαχρονικότερες ταινίες όλων των εποχών.
– Θάνος Τζαβέλλας: Μπαμπά, τι είσαι; Συγγραφέας ή σκηνοθέτης;
– Γιώργος Τζαβέλλας: Αγόρι μου, συγγραφέας. Εν αρχή ην ο λόγος, σκηνοθέτης έγινα μετά.
Το καστ της ταινίας απαρτίζεται από θρυλικά ονόματα του ελληνικού κινηματογράφου: Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλια Λιβυκού, Ορέστης Μακρής, Μίμης Φωτόπουλος, Σπεράντζα Βρανά, Δημήτρης Χορν, Έλλη Λαμπέτη.
Κι όλα αυτά μόλις το 1955!
Η υπόθεση αφορά μία κάλπικη λίρα, η οποία από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας της μέχρι και τον τελικό αφανισμό της, αλλάζει συνεχώς χέρια και εμπλέκεται σε ανθρώπινες ιστορίες κάθε είδους και κοινωνικής τάξης. Μέσα απ’ αυτές τις ιστορίες και πάντα με τη βοήθεια του αφηγητή αλλά και τις εκπληκτικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών, γνωρίζουμε αγαπάμε, συμπαθούμε, σιχαινόμαστε, ακόμα και μισούμε τους ανθρώπους και τα πάθη, μα συνάμα και τα παθήματά τους. Ο Γιώργος Τζαβέλλας καταφέρνει να μεγαλουργήσει όχι μόνο λόγω του εκπληκτικού σεναρίου και τις καταπληκτικής ηθικοπλαστικής σκηνοθεσίας, αλλά και επιτυγχάνοντας να συγχωνεύσει όλα τα είδη του ελληνικού κινηματογράφου σε μία μόνο ταινία! Τέλος, η μουσική σύνθεση ανήκει στον Μάνο Χατζιδάκι.
Είναι κλασσικό παράδειγμα παραβολικής ταινίας. Αυτό σημαίνει πως πίσω από τα πεπραγμένα, υπάρχουν τα νοούμενα και τα υπονοούμενα που μας μεταφέρουν το κρυφό μήνυμα της ταινίας, το οποίο είναι και η φιλοσοφία ζωής που οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν. Το κυνήγι του χρήματος αλλοιώνει τις ανθρώπινες αξίες και καταστρέφει ζωές. Μετατρέποντας έτσι μοιραία τις ζωές μας σε κάλπικες, αφού η μόνη αληθινή αξία που επιδιώκουμε είναι το χρήμα. Που αφού είναι κάλπικο, όπως τονίζει ιδιαίτερα και ο αφηγητής, δημιουργεί σε όλους μας ένα φαύλο κύκλο χωρίς διαφυγή.
Διακρίσεις
Η ταινία όταν προβλήθηκε στις αίθουσες των κινηματογράφων έκανε ρεκόρ εισιτήριών για εκείνη την εποχή.
Βραβεύτηκε στο:
- Φεστιβάλ Βενετίας
- Φεστιβάλ Μπάρι
- Φεστιβάλ Μόσχας
Συμμετείχε επίσημα στο:
- Φεστιβάλ των Καννών
- Φεστιβάλ Karlovy Vary
Αφηγητής: …αν και κάλπικη δεν είναι τελικά η λίρα σ’ αυτή την ιστορία, κάλπικο είναι γενικά το χρήμα.
