Χάος: Όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον, αλλά το κατά προσέγγιση παρόν δεν καθορίζει κατά προσέγγιση το μέλλον.
Πριν αρχίσουμε να σας εξηγούμε τι είναι το φαινόμενο της πεταλούδας στην Ελλάδα, πρέπει να σας εξηγήσουμε τι είναι το φαινόμενο της πεταλούδας γενικά.
Πριν όμως σας το εξηγήσουμε αυτό, πρέπει να μάθετε τι είναι η θεωρία του χάους, η οποία γέννησε το φαινόμενο της πεταλούδας.
Η θεωρία του χάους είναι ένας επιστημονικός τομέας των μαθηματικών, ο οποίος μελετά απρόβλεπτα μοτίβα δεδομένων αταξίας και ανωμαλιών και πως αυτά προκύπτουν. Με διάφορα υποκειμενικά μοτίβα, και φυσικά τη χρήση μαθηματικών, οι επιστήμονες του τομέα αυτού προσπαθούν να προβλέψουν, με σκοπό να αντιμετωπίσουν τα φαινόμενα αυτά. Όλη αυτή η διαδικασία μας οδηγεί σε ένα κομμάτι της θεωρίας του χάους, που ονομάζεται “το φαινόμενο της πεταλούδας” και έγκειται στο πως μια μικρή ενεργειακή αλλαγή δεδομένων μίας συγκεκριμένης χρονικής ροής, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγάλες αλλαγές στην μεταγενέστερη και τελειωτική μορφή του φαινομένου.
Η σύγχρονη επιστήμη εφαρμόζει τα μοτίβα αυτά σε διάφορους κλάδους όπως: η μετεωρολογία, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, περιβαλλοντική επιστήμη, πληροφορική, μηχανική, οικονομία, οικολογία και διαχείριση κρίσεων πανδημίας.
Η ακόλουθη λαογραφία απεικονίζει ένα παράδειγμα για το πως λειτουργεί το φαινόμενο της πεταλούδας:
Για την έλλειψη ενός καρφιού, το πέταλο χάθηκε.
Λόγω της έλλειψης του πετάλου, το άλογο χάθηκε.
Λόγω της έλλειψης του αλόγου, ο αναβάτης χάθηκε.
Λόγω της έλλειψης του αναβάτη, η μάχη χάθηκε.
Λόγω της έλλειψης της μάχης, το βασίλειο χάθηκε.
Κι όλα αυτά για την ανάγκη ενός καρφιού πετάλου.
Το πρώτο φτερούγισμα
Εν αρχή η Ελλάδα ήταν στην κορυφή. Από τα αρχαία χρόνια ήταν μια χώρα επιστήμης και γνώσης, την εποχή που δεν υπήρχε καν ο δυτικός πολιτισμός. Από εδώ δημιουργήθηκαν όλες οι θετικές επιστήμες, τα μαθηματικά, η σύγχρονη ιατρική, η φιλοσοφία, το θέατρο, η τέχνη, η λογοτεχνία, η αρχιτεκτονική, ίσως ακόμα και η στρατιωτική δύναμη αλλά και η στρατηγική ανά περιπτώσεις. Εδώ γεννήθηκαν μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που διαμόρφωσαν την εξέλιξη των ανθρώπων έως και σήμερα. Από εδώ ξεκίνησαν μερικές από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες όλων των εποχών. Η Ελλάδα ήταν μια χώρα που είχε ήδη ιστορία την στιγμή που οι άλλοι πολιτισμοί ξεκινούσαν να χτίζουν τη δική τους.
“Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα νοιώσεις κάθε είδους μεγαλείο.”
Διονύσιος Σολωμός
Οι άνθρωποι αυτής της χώρας είναι δυνατοί, μετρώντας άπειρες ηρωικές και σημαντικές στιγμές, στην πορεία της ιστορίας και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα. Ο Ελληνικός λαός επέζησε από μακροχρόνιους και σκληρούς πολέμους, εμφύλιους, υποδούλωση, καταστροφές, πολιτική διαστροφή, τραγωδίες. Ποτέ όμως δεν σταμάτησε να μάχεται και να σηκώνεται ξανά και ξανά.
“Ως εκ τούτου, δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες”.
Winston Churchill
Πως φτάσαμε στο σήμερα; Πως φτάσαμε από την κορυφή, στον πάτο;
Το φαινόμενο της πεταλούδας έχει εφαρμογές παντού, ακόμα στην ίδια τη ζωή. Έτσι όπως το φτερούγισμα μιας πεταλούδας στην Κίνα μπορεί να φτάσει στο ολέθριο αποτέλεσμα ενός καταστροφικού τυφώνα στην Ινδονησία, έτσι και η αρχή μιας μικρής φαινομενικά απληστίας κι έπαρσης οδήγησε στην επί συνεχής βάσης καταστροφή μιας ένδοξης και αθάνατης χώρας, της Ελλάδας.
Είναι αναπόφευκτη η αλγοριθμική εφαρμογή του Lorenz;
Αυτό που μαθαίνουμε από την θεωρία του χάους είναι πως όντως δεν μπορούμε να το αποφύγουμε. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το αποτέλεσμα πρέπει να είναι αρνητικό. Από την αρχή ενός φαινομενικά ακίνδυνου συμβάντος έως το αποτέλεσμα του, υπάρχει μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία κάθε πράγμα που συμβαίνει είναι με τη σειρά του το ξεκίνημα μιας μεγάλου μεγέθους κατάληξης. Παρόλο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε το φυσικό αυτό μέγεθος, μπορούμε να το αναπροσαρμόσουμε ως προς κάτι το θετικό.
Μια μικρή παράλειψη καθήκοντος θα οδηγήσει σε μία μεγάλη αταξία. Κι εδώ είναι το κρίσιμο σημείο που θα αποφασιστεί το αποτέλεσμα. Πάντα έχουμε επιλογές στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος, όπως και προειδοποιήσεις για την έγκαιρη αποφυγή κάθε καταστροφής. Επιπλέον υπάρχουν και οι παράγοντες με την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται κάθε περιστατικό, ώστε να το διαμορφώσουν ανάλογα.
Τι είναι ένα φαινόμενο της πεταλούδας μέσα σε ένα φαινόμενο της πεταλούδας;
Είναι όταν κάποιος ξέρει ότι υπάρχει κάπου πρόβλημα, έχει την δύναμη να το λύσει και πρέπει να επιλέξει: να το λύσει, να το αγνοήσει, να επωφεληθεί από αυτό. Η επιλογή που θα κάνει, έχοντας την δυνατότητα να διαμορφώσει το αποτέλεσμα, θα χτίσει ή θα καταστρέψει τις ζωές εκατομμυρίων. Όπως και να ‘χει… το αποτέλεσμα θα είναι μεγάλο…
Από που προέρχεται η μεγαλύτερη καταστροφή;
Οι φυσικές καταστροφές δεν είναι τίποτα άλλο από απλά φυσικά φαινόμενα. Ήταν εδώ από την αρχή, πριν έρθει ο άνθρωπος, και θα είναι ακόμα εδώ κι αφού φύγει. Η βροχή, η διακύμανση της θερμοκρασίας, ο σεισμός, μια εκ φύσης προκαλούμενη πυρκαγιά είναι περιστατικά που συνέβαιναν πριν υπάρξει η Ελλάδα. Ο άνθρωπος μπορούσε όχι μόνο να αντιμετωπίσει τη φύση, αλλά και να εξελιχθεί με επιτυχία. Επομένως δεν αντιμετωπίζουμε κάτι καινούργιο, άγνωστο ή πρωτόγνωρο, αλλά έχουμε να κάνουμε με ένα σύνολο ανθρώπων που επιλέγουν να αγνοήσουν τα αρνητικά συμβάντα ή ακόμα και να αποκομίσουν προσωπικό όφελος και θεαθήναι. Μία πυρκαγιά ή μία πλημμύρα δεν είναι καταστροφή… καταστροφή είναι να μην κάνουν τίποτα για την αποτροπή τους αυτοί που έχουν την δύναμη να κάνουν.
“Δεν έχετε δει ποτέ πολιτικό που κράτησε την υπόσχεσή του. Δεν έχετε δει ποτέ πολιτικό που να μην ήταν ψεύτης… Θέλουν να κάνετε αυτό που λένε γιατί ο λόγος τους είναι καλύτερος από αυτόν του απλού ανθρώπου… Δεν είναι! …Όλοι οι πολιτικοί είναι μαλ**ες.”
Ian Fraser “Lemmy” Kilmister
Δοκιμαστικός σωλήνας
Αυτό ακριβώς είναι ο σύγχρονος Έλληνας τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια. Πειραματόζωο σε κοινωνικά πειράματα που εάν επιτύχουν στον Έλληνα, θα μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα και με μεγάλη άνεση και στην υπόλοιπη υφήλιο. Ο εκ φύσεως αντιδραστικός κι επαναστάτης Έλληνας που με το πέρασμα των χρόνων αλλά και των συνεχόμενων πειραμάτων και δοκιμασιών, στις οποίες υποβάλλεται διαρκώς κι ανελλιπώς αρχίζει να μεταλλάσσεται και να μπαίνει σε καλούπια που πριν θεωρούνταν αδιανόητα για τον μέσο άνθρωπο. Αλλάζει λοιπόν με αυτόν τον τρόπο και η κοινωνία. Η ανοχή μεγαλώνει διαρκώς. Και μαζί της όλοι οδηγούμαστε σε περισσότερη ανοχή, φτώχεια, εξαθλίωση. Κι αυξάνεται ακόμη περισσότερο η ανοχή. Λέξεις όπως “κουράγιο, υπομονή, θα περάσει, υπάρχουν και χειρότερα” μπαίνουν και μένουν επί καθημερινής βάσεως στο λεξιλόγιο μας. Γιατί;
“Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει.”
Γιώργος Σεφέρης
Για ποιους λόγους πρέπει να το συνεχίζουμε, περιμένοντας να αλλάξει προς το καλύτερο μια κατάσταση που την διαμορφώνουν οι χείριστοι;
Το χείριστο δεν μπορεί να εξελιχθεί σε βέλτιστο. Πρέπει απλώς να βρεθεί ένας τρόπος αλλαγής ή αντικατάστασης όχι ενός μόνο πράγματος, αλλά μιας ολόκληρης πραγματικότητας: της Ελληνικής πραγματικότητας. Και πιστέψτε το! Όπως και τα πειράματα που διεξάγουν εκείνοι σε εμάς, εάν αυτό το επιτύχουμε, όλος ο κόσμος θα ακολουθήσει και θα επιτύχει κι αυτός το ίδιο. Τουμπάροντας τους πειραματισμούς τους, δημιουργούμε ένα αντίστροφο φαινόμενο της πεταλούδας, κατά το οποίο το συγκλονιστικό και τεράστιο τελείωμα του θα οδηγήσει τους πάντες σε μια ασήμαντη ίσως μα πολύ απλή και καθόλου κακή αρχή. Και το γνωστό με κάθε αρχή είναι πως είναι δύσκολη. Όχι όμως πιο δύσκολη από αυτό που βιώνει αυτή τη στιγμή κάθε ζωντανή ψυχή παντού στον πλανήτη. Κάπου, κάποιος πρέπει κάπως να ξεκινήσει να κουνάει ήρεμα τα μικρά του φτερά, δημιουργώντας ανεπαίσθητους κυματισμούς στα στάσιμα νερά της ανθρωπότητας. Να ξεκινήσει τη δική του ανεξάρτητη αλληλουχία γεγονότων προς ένα μεγάλο αποτέλεσμα αλλά θετικό αυτή τη φορά.
Το ατέρμονο γιατί
Η απόδοση ευθυνών είναι σημαντική αλλά όχι τόσο ώστε να είναι μοναδική. Μετά από μία μεγάλη καταστροφή, προκαλούμενη από αναλογικά όλο και πιο μικρά παρελθοντικά συμβάντα, οι έμμεσα υπεύθυνοι δίνουν προτεραιότητα στην αποφυγή της ενοχής προσδίδοντάς την σε κάποιον άλλο. Ξοδεύοντας τόσο πολύ χρόνο και πόρους, αγνοώντας και αμελώντας οτιδήποτε άλλο με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην επόμενη μεγάλη καταστροφή με τον πολλαπλάσιο όλεθρο από αυτόν της αρχικής. Κι εδώ είναι που μας φυλακίζουν σε έναν φαύλο κύκλο από φαινόμενα της πεταλούδας, στο απόλυτο χάος. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η αλγοριθμική εφαρμογή της θεωρίας του χάους στην ζωή, είναι αναπόφευκτη. Ο φαύλος κύκλος που μας επιβάλουν όμως, είναι προαιρετικός μα εσκεμμένος.
Ελεύθεροι, αλλά όχι αυτόνομοι!
Η Ελλάδα θεωρητικά είναι μια χώρα ελευθερίας. Στην πράξη όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Είμαστε εξαρτώμενοι και προσκολλημένοι στους ομολόγους εξωτερικούς “συνεργάτες” μας με τους οποίους μας δένουν άπειρες οικονομικές συμφωνίες και δοσοληψίες. Κάθε κυβέρνηση υπογράφει(?) και κάτι άλλο προσπαθώντας να βελτιώσει την κατάσταση της χώρας πολλές φορές αναιρώντας ή και ακυρώνοντας κάποια ή κάποιες προηγούμενες συμφωνίες. Δηλαδή είναι ένα σύνηθες και κλασσικότατο πολιτικό μπάχαλο. Από κάποιο σημείο και μετά τα πράγματα παίρνουν μια ανεξέλεγκτη τροπή. Πολλές φορές φτάνουν σε σημείο που κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τα ελέγξει ή να τα αλλάξει ή να τα ακυρώσει. Κι εδώ, ξεκινά η αποποίηση ευθυνών. Ο ένας πετάει το μπαλάκι στον άλλο κι ο λαός απλώς παρακολουθεί μπερδεμένος, συγχυσμένος και διχασμένος καθώς στην Ελλάδα όλοι έχουν άποψη για όλα και φυσικά έχουν και πάντα δίκιο! Αυτό κλιμακώνεται σαν ένας γιγαντιαίος τσακωμός απ’ άκρη σ’ άκρη σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα να χάνουμε όλοι μας τον ειρμό και να ασχολούμαστε με μικροπρεπή ζητήματα, που αφού το ένα έφερε το άλλο έχουμε φτάσει στο σημείο να είμαστε πολύ εκτός θέματος. Ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης είναι μια πολύ εύκολη δουλειά στην Ελλάδα. Φτάνει ο πιο ατάλαντος όλων των πολιτικών να βγει σ’ ένα κανάλι και να κάνει μια απλή δήλωση. Όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει ο λαός. Ξεκινάμε λοιπόν τις ίντριγκες και τις θεωρίες συνομωσίας που συχνά πυκνά η μία εμπλέκει την άλλη, συνεχίζουμε με καυστικές κριτικές επί παντός επιστητού και τελειώνουμε με απειλές και υποσχέσεις που ποτέ δεν τηρούμε. Λίγες μέρες αργότερα, όλα έχουν ξεχαστεί κι όλοι έχουν βρει ένα καινούριο θέμα για ν ασχολούνται. Ξεχνώντας πάντα βέβαια πως η ζωή τους, έχει γίνει από προχθές ακόμη λίγο πιο δύσκολη.
“Πίστευε. Και μη ερεύνα”
ή μήπως θα έπρεπε να ήταν“Πίστευε και μη, ερεύνα”;
Το παραπάνω αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως τα media μπορούν να διαχειριστούν μία κατάσταση και να διεξάγουν ένα προσυμφωνημένο αποτέλεσμα. Ένα κόμμα, μία τελεία ή ακόμα και η ανεπαίσθητη διακύμανση της φωνής κατά την απαγγελία μπορούν να αλλάξουν το νόημα των προτάσεων και τη σημασία τους. Εδώ προσθέτουμε και τη γλώσσα του σώματος, η οποία συντελεί στο τελικό αποτέλεσμα. Οι δημοσιογράφοι είναι οι απόλυτοι σύγχρονοι ρήτορες και σοφιστές της εποχής μας. Αντί να μεταδώσουν τα νέα με τρόπο αμερόληπτο και άχρωμο, χρησιμοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλα τα ηχητικά και οπτικά εφέ, τα οποία έχουν διδαχθεί και έχουν σαφώς βελτιώσει με το πέρασμα των χρόνων. Όταν θέλεις να ξεφτιλίσεις κάτι απολύτως σοβαρό, προσθέτεις στη φωνή σου μια χροιά ειρωνείας. Στον αντίποδα αυτού, όταν θέλεις να μεγαλοποιήσεις κάτι ασήμαντο χρησιμοποιείς ανυπέρβλητο θαυμασμό στα λεγόμενά σου, δημιουργώντας έτσι μία παράσταση φαντασμαγορική και μεγαλειώδης που απέχει πολύ απ’ την πραγματικότητα. Τα media κατευθύνουν τις ζωές μας. Μας λένε τι να αγοράσουμε, τι να διαβάσουμε, τι να φάμε, τι να πιούμε, που να ταξιδέψουμε, που να κοιμηθούμε, τι να ψηφίσουμε, τι να αισθανθούμε, τι να σκεφτούμε και πως να ζούμε.
“Είμαστε η χώρα των αξιοποιημένων αναξιοτήτων και των αναξιοποίητων αξιών.”
Βασίλης Ραφαηλίδης
Κι αν νομίζετε ότι όλα αυτά τα κάνουν επειδή τα πιστεύουν, έχετε λάθος. Κάποιοι άλλοι πίσω απ’ την κουρτίνα, τους υπαγορεύουν και αποζημιώνουν τον κόπο και τον μόχθο αυτών των σκληρά εργαζόμενων ανθρώπων.
Εργοστασιακές προδιαγραφές
Όταν ένας άνθρωπος αποφασίζει να αφιερώσει τη ζωή του σε μία ασχολία που θα επηρεάζει για πάντα τις ζωές χιλιάδων ή εκατομμυρίων ανθρώπων, θα πρέπει να είναι διατεθειμένος να βάλει ολόκληρη ή τμήματα της δικής του ζωής σε δεύτερη μοίρα. Η πολιτική δεν είναι επάγγελμα ούτε δουλειά. Είναι ένα λειτούργημα για το όφελος των ανθρώπων. Εξαιτίας μιας απλής πεταλούδας γονιμοποιούνται χιλιάδες άνθη με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα. Αν όμως η “πεταλούδα” δεν κάνει τη δουλειά της, τότε όχι απλά θα χαθεί η δημιουργία αλλά θα καταστραφεί και ότι έχει ήδη χτιστεί από άλλους. Όπως μια χώρα δεν είναι εργοστάσιο να λειτουργεί με επιχειρηματικές προδιαγραφές ροής εσόδων, έτσι ακριβώς δεν θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουν αυτοί που στην ουσία είναι εργαζόμενοι για τον λαό και εκλεγμένοι από αυτόν. Ακόμα κι απ’ αυτή την οπτική γωνία όμως δεν θα έπρεπε οι “εργοστασιάρχες” να φαλιρίσουν το “εργοστάσιο” με σκοπό το προσωπικό τους όφελος. Άλλωστε, όπως και η πεταλούδα, ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης.
“Η πεταλούδα ζει στην, από και με την φύση.”
Παιζογραφήματα
Το φαινόμενο Πινόκιο στην πολιτική
Πριν αρκετά χρόνια οι επιστήμονες του πανεπιστημίου της Γρανάδας ανακάλυψαν πως κάποιες συγκεκριμένες περιοχές του σώματός μας, ανεβάζουν θερμοκρασία όταν λέμε ένα ψέμα. Αυτό ονομάστηκε “φαινόμενο Πινόκιο”. Ο Πινόκιο στο κλασσικό παραμύθι του Carlo Collodi κάθε φορά που έλεγε ψέματα, η μύτη του μεγάλωνε. Όσο μεγαλύτερο το ψέμα τόσο μεγαλύτερη και η μύτη. Σε αντιπαράθεση με το φαινόμενο Πινόκιο οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως με κάθε ψέμα, η μύτη μας κοκκινίζει. Όσο μεγαλύτερο το ψέμα τόσο πιο κόκκινη η μύτη. Κρατήστε το αυτό, γιατί την επόμενη φορά που κάποιος πολιτικός θα χρησιμοποιήσει την “ξύλινη γλώσσα”, για να σας κοροϊδέψει αναίσχυντα και μπροστά στα μάτια σας, ίσως μπορέσετε με λίγη εξάσκηση να εντοπίσετε το ψεύδος του. Τώρα αναρωτιέστε: τι είναι η ξύλινη γλώσσα;
Η ξύλινη γλώσσα είναι ο τρόπος ομιλίας που βασίζεται σε συγκεκριμένες κωδικοποιημένες και τυποποιημένες λέξεις-κλειδιά. Μπορεί να είναι και ολόκληρες προτάσεις αρκετά κοινότυπες, και φυσικά, και αρκετά αόριστες. Οι προτάσεις αυτές περιέχονται σε έναν πίνακα με τέσσερις στήλες και δέκα σειρές. Μπορείτε να τις διαβάσετε με οποιαδήποτε σειρά και πάντα θα βγαίνει νόημα. Με αυτό τον τρόπο ένας πολιτικός αλλάζοντας μόνο μία σειρά και παίζοντας με τις στήλες, μπορεί να μιλά για ώρες αοριστολογώντας και θεωρητικά καλύπτοντας το θέμα, αλλά στην ουσία χωρίς να λέει τίποτα. Μπορείτε να βρείτε εύκολα τον πίνακα στο διαδίκτυο, αναζητώντας την φράση “ξύλινη γλώσσα των πολιτικών”.
Το φαινόμενο Πινόκιο αλληλοεπιδρά με το φαινόμενο της πεταλούδας καθώς κάθε μικρό ψέμα οδηγεί σε μια μεγάλη καταστροφή. Τα λόγια λοιπόν, τα οποία απαρτίζουν το εκάστοτε ψέμα των πολιτικών σε φυσικό επίπεδο, περιέχουν την ενέργεια που απαιτείται για το εναρκτήριο λάκτισμα του φαινομένου της πεταλούδας που θα ακολουθήσει. Κι εδώ δεν έχει σημασία αν η ενέργεια αυτή παράγεται από την πράξη ή την απραξία της κάθε κυβερνήσεως, καθώς κάθε λέξη οδηγεί στην επόμενη πράξη που θα καταλήξει σε ένα ολέθριο κοινωνικό αποτέλεσμα. Κι ας μην ξεχνάμε, ότι πάντα όλα συνοδεύονται από την αγαπημένη ατάκα της πολιτικής σκηνής ανέκαθεν: “Πρόκειται κυρίες και κύριοι για ένα μεμονωμένο περιστατικό”. Όλα όμως τα μεμονωμένα περιστατικά αποτελούν ψηφίδες σε ένα τεράστιο πανελλήνιο παζλ υποκριτικής, ξύλινης γλώσσας, φυσικής και πνευματικής κακοποίησης της ανθρώπινης κοινωνίας. Δεν υπάρχει λάθος στο “λάθος της κυβέρνησης”. Ότι έγινε, γίνεται, και θα γίνει ξανά, είναι απόλυτα προσχεδιασμένο και μελετημένο έως την τελευταία λεπτομέρεια, σαν να παίζουν μαζί μας ένα παιχνίδι. Το παιχνίδι δεν έγκειται στο να πράξουν για το λαό, αλλά στο να εξαπατήσουν πως όλα όσα έταξαν, προεκλογικά και μη, θα τηρηθούν και θα συμβούν (και καλά…!).
Κι όπως είπε κάποτε η “κινητήρια” δύναμη των ‘80s: επειδή έχεις τη δύναμη, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις το δικαίωμα.
Μια ιστορία(?) βρεγμένης μίζας στη χώρα της μίζας
Χειμώνας. Σούρουπο. Ένα αυτοκίνητο διασχίζει κάποιον επαρχιακό δρόμο. Ξαφνικά, ακούγεται ένας οξύς ενοχλητικός ήχος στο κινητό. Το 112. Μήνυμα πολιτικής προστασίας. Ακραία καιρικά φαινόμενα. Το αυτοκίνητο συνεχίζει την πορεία του. Ο δρόμος συναντά ρυάκι ελαφρώς φουσκωμένο. Ο οδηγός επιλέγει να περάσει. Ένα ξαφνικό κύμα νερού χτυπά με ορμή το αυτοκίνητο, ανατρέποντας το. Όλοι μες στο αυτοκίνητο είναι καλά. Μόλις συνέρχονται από το αρχικό σοκ, παίρνουν τηλέφωνο την αστυνομία. Λίγα λεπτά μετά απεγκλωβίζονται. Το αυτοκίνητο ρυμουλκείται. Η αναφορά της αστυνομίας συντάσσεται και αποστέλλεται στο δήμο και σε όλα τα κλιμάκια, τα οποία χρήζουν επιμέλειας του θέματος. Η αυτοψία του κυβερνητικού κλιμακίου στην περιοχή δείχνει σημείο υψηλής επικινδυνότητας. Προτείνουν την δημιουργία μιας γέφυρας.
Ένα χρόνο μετά, ένα αυτοκίνητο παρασύρεται από ορμητικά νερά στο ίδιο ακριβώς σημείο. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει κανείς επιζών. Το σημείο είχε μπαλωθεί πρόχειρα με λίγη άσφαλτο. Κανένα κλιμάκιο δεν είχε προωθήσει το πόρισμα για την δημιουργία της γέφυρας. Η κατασκευαστική εταιρία που είχε αναλάβει την αναδιάρθρωση του οδικού δικτύου της περιοχής, έφτιαξε μία γέφυρα λίγα χιλιόμετρα παραδίπλα. Σε μια περιοχή χωρίς κανένα δείκτη επικινδυνότητας. Η γέφυρα δεν εξυπηρετεί καν το αστικό κέντρο που βρίσκεται εκεί κοντά. Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά απ’ τους κατοίκους ενός μικρού οικισμού με πολυτελείς βίλες, οι οποίοι είναι κυρίως συνταξιούχοι γιατροί, δικηγόροι, δημοσιογράφοι και πολιτικοί. Στη χώρα της μίζας μπορείς να πεθάνεις από μια βρεγμένη μίζα. Και ότι κι αν συμβεί, ακουστεί ή ειπωθεί μετά, εύκολα θα μετατραπεί σε ψίθυρο. Αρκεί να περάσει λίγος χρόνος. Ο χρόνος όλα τα γιατρεύει, σωστά; Ακόμη και τον θάνατο. Το μόνο άρρωστο που παραμένει ανίατο, είναι το σύγχρονο σύστημα λειτουργίας των πολιτικών και της πολιτικής εξουσίας γενικότερα. Όλα για μια μίζα γίνονται. Όχι! Φυσικά όχι αυτή του αυτοκινήτου, την άλλη! Αυτή τη μίζα που όταν πάρει μπροστά δεν σταματάει όσο κι να την βρέξεις.
Με τους νόμους της Ελλάδας ισχύει ότι και με τον πρώτο νόμο του Μέρφι: Όταν κάτι είναι να πάει στραβά… θα πάει.
Μια ωραία πεταλούδα
Ζούμε σε μία χώρα που είναι υπεύθυνη για πολλά σημαντικά πράγματα στην εξέλιξη της ποιότητας του επιπέδου διαβίωσης, αλλά είναι απίστευτα δύσκολο για τους ανθρώπους της να ζήσουν σε αυτό το επίπεδο. Είναι δύσκολο να επιτευχθεί; Υπάρχει έλλειψη απαιτούμενων πόρων; Δεν είναι αρκετή η διαθέσιμη γνώση; Τίποτα από όλα αυτά. Υπάρχουν όλα και με το παραπάνω. Κι εδώ αναφέρομαι σε ένα φαινόμενο της πεταλούδας με θετικό αποτέλεσμα αυτή τη φορά. Κάθε ένα μικρό βήμα εξέλιξης οδηγεί σε δύο μεγαλύτερα και καταλήγουν σε μία διακλάδωση άπειρων αποτελεσμάτων, που στο σύνολό τους θα μπορούσαν να εξαλείψουν όλους τους αρνητικούς παράγοντες που βιώνουμε καθημερινά. Για ένα τραγικό οδικό ατύχημα αποδίδεται μεγάλη ευθύνη στο άτομο που δημιούργησε το οδικό σύστημα και τους κανόνες αυτού. Οποιοδήποτε όχημα δεν είναι παρά ένα απλό μηχάνημα, που λύνει το πρόβλημα της μετακίνησης. Το πόσο ασφαλές ή χρήσιμο είναι, όπως και οποιοδήποτε άλλο μηχάνημα, εξαρτάται από τις οδηγίες και προδιαγραφές του κατασκευαστή σε συνδυασμό με την δημόσια αρχή που ορίζει τα επιτρεπτά και σωστά λειτουργικά όρια. Κάποιες φορές όμως, ο λόγος ενός ατυχήματος είναι η δυσλειτουργία του μηχανήματος. Όχι δεν είναι.
Χάθηκαν ζωές. (Πάντα χάνονται ζωές, πολλές φορές για ασήμαντους λόγους)
Επειδή έγινε ένα ατύχημα. (Ή μήπως δυστύχημα;)
Επειδή υπήρχε δυσλειτουργία σε κάποιου είδους μηχανή. (Πολλές φορές έτσι ονομάζεται η ανθρώπινη ανευθυνότητα)
Επειδή αυτός που ήταν υπεύθυνος για την συντήρηση της μηχανής, την αγνόησε. (Είτε επίτηδες είτε κατά λάθος, η υπαιτιότητα υπάρχει)
Επειδή αυτός που την αγνόησε, δεν έλαβε οδηγίες από τον υπεύθυνο λειτουργίας του συγκεκριμένου οδικού τομέα. (Όλοι οι υπεύθυνοι συνήθως θεωρούν πως όταν δώσουν μια εντολή σε κάποιον, η δουλειά τους τελειώνει εκεί)
Επειδή ο υπεύθυνος λειτουργίας, δεν ήξερε τα καθήκοντά του λόγω ανειδίκευσης. (Γιατί ο υπεύθυνος λειτουργίας του πόστου πράττει μία εργασία άσχετη με τον τομέα της εξειδίκευσής του)
Επειδή η ανειδίκευση του, δεν τον εμπόδισε να αποκτήσει την συγκεκριμένη θέση εργασίας, λόγω του συστήματος πρόσληψης ατόμων σε θέσεις υψηλής σημασίας. (Δεν έχουν τα προσόντα, έχουν το βύσμα, θα μάθουν στην πορεία, πάμε κι όπου βγει)
Επειδή οι υπεύθυνοι για την πρόσληψη αυτών των ατόμων, ενδιαφέρονται να επωφεληθούν οικονομικά. (μίζες)
Το ίδιο ισχύει σε όλους του τομείς που εξαρτώνται από κρατικούς φορείς, όπως μέσα μαζικής μεταφοράς, ηλεκτρονικά συστήματα προσκόμισης εγγράφων προσωπικών δεδομένων, δημόσιες υγειονομικές υπηρεσίες, πολιτική προστασία, εθνική ασφάλεια.
“Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει.”
(και με παγώνει, με πυρπολεί, με ανατινάζει, με πλημμυρίζει, με απειλεί, με πτωχεύει, αλλά στο τέλος πάντα με “λατρεύει” και φυσικά με “προστατεύει”…)
Το παρελθόν του μέλλοντος… το μέλλον μας;
Για να υποθέσουμε την κατάσταση της χώρας μας μελλοντικά, θα πρέπει πρώτα να κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση του παρόντος.
Ας ξεκινήσουμε απ’ τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής των βασικών αγαθών, που αφορούν στη διατροφή και σίτιση του πληθυσμού μιας χώρας. Αυτό αφορά στα βασικά είδη, όπως τρόφιμα, νερό, ένδυση, θέρμανση, πρώτες ύλες. Μόλις δύο δεκαετίες πίσω, τόσο σύντομα, υπήρχε υπέρ επάρκεια όλων των παραπάνω αγαθών, τα οποία απαιτούνται όχι απλά για την επιβίωση αλλά ακόμη και για την απόλαυση του σύγχρονου ανθρώπου. Η διαβίωση λοιπόν ήταν, όχι μόνο ευκολότερη αλλά και πιο προσιτή οικονομικά. Επιστρέφοντας στο παρόν, αυτό έχει αλλάξει δραματικά, ακολουθώντας οριακή πορεία όσον αφορά την επάρκειά μας στον πρωτογενή τομέα. Ο λόγος δεν είναι η έλλειψη δημιουργίας πόρων, αλλά η αδυναμία απόκτησης αυτών των πόρων από μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Ο κύριος λόγος εδώ φυσικά είναι οικονομικός. Εφαρμόζοντας το μοτίβο του φαινομένου της πεταλούδας, το οποίο όμως συσχετίζεται άμεσα και με τις επιστημονικές προβλέψεις ανά τομέα ξεχωριστά, μπορούμε να προβλέψουμε πως ούτε στο μέλλον (10 – 20 χρόνια από τώρα) θα υπάρχει ανεπάρκεια αγαθών και πρώτων υλών. Σύμφωνα με τις οικονομικές προβλέψεις, στο πως θα εξελίξει κάθε νοικοκυριό η δημόσια αρχή, παρόλο που θα υπάρχει πλεονασμός αγαθών, η ζήτηση θα μειώνεται σταθερά. Τα νοικοκυριά θα αναγκάζονται να κάνουν περικοπές ακόμα και στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει απ’ τις μέρες μας. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στην Ελληνική κοινωνία, να υποβαθμίζεται μια οικογένεια και τελικά να ζει στα όρια της φτώχειας. Άρα το μέλλον σε αυτόν τον τομέα δεν θα αλλάξει ουσιαστικά. Αυτό που θα αλλάξει είναι τα νούμερα, αυτά που περιγράφουν τα ποσοστά των ανθρώπων, που υποβαθμίζονται καθημερινά σε οικονομικό και τελικά σε κοινωνικό επίπεδο.
Άρα ζούμε στην ενδιάμεση κατάσταση ενός φαινομένου της πεταλούδας, του οποίου δεν έχουμε φτάσει ακόμα στην κατάληξη.
Χρήμα… Λένε ότι,
είναι η ρίζα όλου του κακού σήμερα.
Αλλά αν ζητήσετε αύξηση,
δεν είναι έκπληξη που δεν δίνουν τίποτα.
Pink Floyd – Money 1973
Οι βασικές πηγές ενέργειας της κοινωνίας μας είναι πρωτίστως τα υγρά καύσιμα, τα στερεά καύσιμα και οι εναλλακτικές πηγές. Πιο συγκεκριμένα μιλάμε για πετρέλαιο, βενζίνη, λιγνίτη και ηλεκτρικό ρεύμα (το οποίο παράγεται από όλα τα παραπάνω αλλά και από μορφές αιολικής, ηλιακής, υδροηλεκτρικής, γεωθερμικής ενέργειας και μετατροπή βιομάζας). Στα επόμενα χρόνια τα πράγματα είθισται να αλλάξουν με γρήγορους ρυθμούς. Θα προτιμηθούν πιο καθαρές μορφές ενέργειας οι οποίες προϋπάρχουν. Θα εξελιχθούν όμως και θα καλύψουν μεγαλύτερο μέρος της αγοράς ενέργειας της χώρας μας. Καύσιμα όπως το φυσικό αέριο, το υδρογόνο και το υγραέριο, όχι απλά θα προτιμούνται αλλά θα λάβουν και την μερίδα του λέοντος στο αγοραστικό κοινό. Φυσικά το κέρδος από αυτή τη διαδικασία θα είναι η σχετικά μικρότερη ρύπανση τους περιβάλλοντος. Όμως πρέπει η εκάστοτε κυβερνήσεις να προσέξουν όσον αφορά την διανομή των φυσικών πόρων που θα χρειαστούν για την δημιουργία των υποδομών αυτών. Επί παραδείγματι, δεν πρέπει για κανένα λόγο να δίνονται άδειες για κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων σε παραγωγικά κομμάτια γης, συρρικνώνοντας έτσι την παραγωγή βασικών ειδών του πρωτογενή τομέα. Το ίδιο ισχύει και για τα αιολικά πάρκα. Ήδη στις μέρες μας, σε πολλούς κλάδους, μεταβαίνουν σε ηλεκτρική ενέργεια και ίσως εξ ολοκλήρου στο μέλλον. Και πάλι όμως και σε αυτόν τον τομέα ενώ οι εξελίξεις θα είναι εντυπωσιακές και το μέλλον μοιάζει “καθαρότερο”, πάλι οι λίγοι θα μπορούν να απολαύσουν όλες αυτές τις τεχνολογικές ανέσεις. Καθώς όπως φαίνεται, θα υπάρξει σημαντική αύξηση των τιμών στο θέμα της ενέργειας (παράδοξο αφού η παραγωγή της είναι πάμφθηνη και άφθονη!), ενώ ως συνήθως οι μισθοί θα παραμένουν χαμηλοί και οι “αυξήσεις” τους θα είναι τραγικά δυσανάλογες.
(αυτό όμως που δεν είχε υπολογίσει στην εξίσωση τότε ο Tesla, ήταν οι σύγχρονοι πολιτικοί!)
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε σταθερή άνοδο στη θερμοκρασία γενικότερα. Τα καλοκαίρια μας έχουν γίνει πολύ ζεστά, με αποτέλεσμα να έχουμε συχνούς καύσωνες, πυρκαγιές στα δάση και προβλήματα υγείας λόγω αφυδάτωσης. Είναι φυσική αυτή η εξέλιξη, όπως μας λένε, ή μήπως “τεχνητή”;
Πριν από περίπου 70 χρόνια στην Ελλάδα κυριαρχούσε το μπλε και το πράσινο. Οι καταγάλανες παραλίες μας ήταν, και ακόμα είναι, από τους πιο πολυπόθητους τουριστικούς προορισμούς της γης. Σε όλες τις πόλεις, τα χωριά και τα μεγάλα αστικά κέντρα συναντούσαμε δέντρα στους δρόμους, πάρκα, αλάνες, λουλούδια, δημόσια παρτέρια στις πλατείες, ακόμη και μικρά άλση στο κέντρο των πόλεων.
Σήμερα κυριαρχεί το κίτρινο. Τα πάρκα αντικαταστάθηκαν από πολυκατοικίες τόσο ψηλές που ο ήλιος συναντά ελάχιστα το έδαφος. Τα δέντρα κόπηκαν για να μεγαλώσει ο δρόμος. Τα λουλούδια μετατράπηκαν σε κακόγουστα μπρούτζινα αγάλματα. Οι αλάνες έγιναν κλειστά γυμναστήρια και εμπορικά κέντρα. Τα δάση μειώθηκαν σημαντικά από τις “μεμονωμένου περιστατικού” και “εντελώς προκαλούμενες απ’ τη φύση” πυρκαγιές. Την θέση τους πήραν φωτοβολταϊκά πάρκα, ξενοδοχεία, εξοχικές βίλες και βιομηχανίες. Το πράσινο χάθηκε σιγά σιγά με τα χρόνια και έμεινε μόνο το άσπρο των κτιρίων. Ακόμη κι αυτό κιτρίνισε από τον καυτό ήλιο, αφού δεν υπήρχαν πια δέντρα να προστατέψουν με τη σκιά τους. Αναπόφευκτα θα είχαμε την άνοδο της θερμοκρασίας που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας.
Η πεταλούδα είναι ένα πλάσμα που εξαρτάται από την ισορροπία της φύσης. Αν δεν ευδοκιμήσει το λιβάδι, η πεταλούδα θα χαθεί. Το ίδιο ισχύει και με τον άνθρωπο. Αν καταστρέψει αυτά που η φύση του παρέχει για την προστασία του, θα χαθεί κι αυτός. Τι θα είχε συμβεί αν δεν είχαμε τόσες πολυκατοικίες, βιομηχανία και πολυεθνικές εταιρίες εξωτερικού; Το ίδιο φαινόμενο της πεταλούδας αλλά με θετικό αποτέλεσμα αντί αρνητικού. Τα καλοκαίρια μας θα ήταν πιο δροσερά, με μειωμένο διοξείδιο του άνθρακα και περισσότερη προστασία από τον ήλιο. Οι πλημμύρες θα ήταν πραγματικά ένα σπάνιο φαινόμενο κι όχι “ένα σπάνιο φαινόμενο”, αφού με την ύπαρξη δασών το έδαφος θα μπορούσε να απορροφήσει το νερό.
Α ναι, ξέχασα! Θα υπήρχε βέβαια και ο αρνητικός παράγοντας, αφού οι έχοντες την δύναμη να καθορίσουν το μέλλον, δεν θα μπορούσαν να αισχροκερδούν και να πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους πατώντας επί πτωμάτων. Με αποτέλεσμα να καταλήξουν “πληγέντες” λόγω μη τεράστιας αύξησης του ήδη υπάρχων τεράστιου πλούτου τους.
Το μέλλον ξεκινάει τώρα
Στον τομέα της οικονομίας απαιτείται και ίσως πραγματοποιηθεί σύντομα, η δημιουργία ενός κονδυλίου το οποίο θα απορροφήσει ένα σημαντικό μέρος του εθνικού προϋπολογισμού. Αυτή είναι μια πρόβλεψη που άρχισε ήδη να πραγματοποιείται. Θα αφορά την διαχείριση περιπτώσεων που αφορούν φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες (κι ότι άλλο επινοήσουν μέχρι τότε). Έχει προταθεί λοιπόν να εισαχθούν μερικοί νέοι φόροι για την δημιουργία ενός ταμείου, το οποίο θα καλύπτει τους Έλληνες σε περίπτωση κάποιας μεγάλης φυσικής καταστροφής. Όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό, εφόσον είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας. Το παράδοξο στην όλη περίπτωση της κυβερνητικής αυτής πεταλούδας… εεε… συγνώμη… απόφασης, είναι πως αυτό είχε ήδη συμβεί πριν αποφασιστεί. Η ευρωπαϊκή ένωση είχε ήδη επιδοτήσει πριν μερικά χρόνια την Ελλάδα με αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ για να κατασκευάσει, όπου απαιτείται, τις απαραίτητες υποδομές, ούτως ώστε τυχόν ακραία καιρικά φαινόμενα να αντιμετωπιστούν ή στη χειρότερη περίπτωση να μετριαστούν σημαντικά. Φυσικά κανένα από όλα αυτά τα έργα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και φυσικά όλα αυτά τα δισεκατομμύρια εξαφανίστηκαν(;). Και εντελώς φυσικά, όλοι οι Έλληνες καλούνται να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για να δημιουργήσουν ένα γεμάτο και βαρβάτο ταμείο στη θέση του άδειου ταμείου, που θα έπρεπε να είναι γεμάτο. Και δεν τελειώνουμε εδώ. Η πρόταση περιλαμβάνει το πως ο καθένας από εμάς, θα πρέπει να ασφαλίσει υποχρεωτικά το σπίτι ή την επιχείρησή του. Όμως το κράτος δεν αναλαμβάνει να είναι ο τελικός αποδέκτης αυτής της υλοποίησης. Πετάει λοιπόν το μπαλάκι στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, αποποιούμενο έτσι όλης της ευθύνης του εγχειρήματος. Όμως πάλι δεν έχουμε τελειώσει καθώς οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, αρνούνται να ασφαλίσουν τις ευπαθείς σε ακραία καιρικά φαινόμενα περιοχές της Ελλάδος. Όλοι καταλαβαίνετε για ποιες μιλάμε. Σαν φυσική συνέπεια όλων αυτών, οι άνθρωποι στις περιοχές αυτές θα είναι ανασφάλιστοι ενώ θα ήθελαν να μην είναι. Κι επειδή αυτό αναμένεται να είναι υποχρεωτικό, προφανώς θα χρεωθούν και με κάποια “νόμιμα πρόστιμα μη συμμόρφωσης”. Το φάσκω κι αντιφάσκω στο μεγαλείο του 21ου αιώνα.
Ελλάς το μεγαλείο σου; Ή το μέγα-γελοίο σου;
“Ο Έλληνας μπορεί να παραδεχτεί ότι η ειλικρίνεια είναι η καλύτερη πολιτική, αλλά πρώτα δοκιμάζει όλα τα άλλα.”
Will Durant
“Στην Ελλάδα οι σοφοί μιλάνε και οι ανόητοι αποφασίζουν.”
George Santayana
Μια ωραία πεταλούδα – μέρος 2ο
Για να βρεθεί λύση σε ένα πρόβλημα, πρέπει να πρώτα να κατανοηθεί πλήρως το πρόβλημα. Αυτό είναι η μισή λύση. Επί χρόνια ακούμε, βλέπουμε, διαβάζουμε ότι όλοι “εργάζονται” για το καλό της χώρας και για να λύσουν τα προβλήματά της. Μπορεί όμως να λυθεί ένα πρόβλημα από ένα πρόβλημα; Όλα φτιάχνονται. Δεν γνωρίζουν όμως όλοι πως να τα φτιάξουν. Ίσως το πρόβλημα τελικά να μην είναι οι φυσικές καταστροφές, η κατάρρευση της οικονομίας, το χαμηλό επίπεδο διαβίωσης, το αμφίβολο σύστημα δικαιοσύνης, αλλά αυτός που έχει οριστεί για να το λύσει. Φυσικά αυτός επειδή δεν γνωρίζει πως να το λύσει, χρησιμοποιεί ένα απλό τρικ που ονομάζεται μετατόπιση του προβλήματος. Αναθέτει λοιπόν το πρόβλημα στην παρακάτω από αυτόν κλίμακα της ιεραρχίας, συνήθως μοιράζοντάς το σε τρία ή τέσσερα διαφορετικά κλιμάκια. Θεωρητικά το κάθε κλιμάκιο έχει μια διαφορετική δουλειά να κάνει. Επειδή όμως ως συνήθως υπάρχουν και άλλα κατώτερα κλιμάκια, το κάθε ένα από αυτά δίνει εργολαβία σε διάφορες εταιρίες την διεκπεραίωση των εργασιών που απαιτούνται, μοιράζοντας έτσι τη δουλειά σε άλλα τρία ή τέσσερα κομμάτια αντίστοιχα. Εδώ τώρα εισέρχεται ο παράγοντας γραφειοκρατία και πάντα σε σχέση με τους νόμους που απαιτούνται για κάθε εξειδικευμένη εργασία ξεχωριστά. Το ένα κομμάτι λοιπόν πολλές φορές αντικρούει το άλλο, δημιουργώντας έτσι καινούργια προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και να βρεθεί λύση. Για να συμβεί αυτό προσλαμβάνονται άτομα (συνήθως νομικού δικαίου) για να διεκπεραιώσουν και να επιλύσουν ότι αφορά στα προβλήματα που προέκυψαν από το βασικό πρόβλημα. Αυτό φυσικά δημιουργεί ένα νομικό ευτράπελο γιατί οι νόμοι οι οποίοι πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την νομική λύση του προβλήματος, είναι κρατικοί και στη συγκεκριμένη περίπτωση το πρόβλημα το οποίο επιζητούμε τη λύση του, είναι κρατικό. Θυμίστε μου… ποιο ήταν το πρόβλημα;!
Στα μαθηματικά το λένε άτοπο, στην φυσική το λένε νέα ανακάλυψη, στην λογοτεχνία ποιητική αδεία, στην εργασία ανειδίκευση, στην ζωή… εκμετάλλευση.
Η πεταλούδα επιστρέφει στην αρχή
Τι είναι η Ελλάδα; Η χώρα του γλεντιού και του πολυτεχνείου μας αποκαλούσαν κάποτε οι υπόλοιποι πολιτισμοί. Το χαμόγελο και η φιλοξενία ήταν συνώνυμα του Έλληνα. Φτάσαμε λοιπόν σε σημείο να μοιάζουμε σαν απρόβλεπτη μετοχή ψηφιακού εμπορίου, που εκμεταλλεύονται όλοι εκτός από εμάς. Αν ο πλανήτης μας ήταν μια ανοιξιάτικη πεταλούδα, τότε η Ελλάδα θα ήταν το κέλυφος που οδήγησε στην πολύχρωμη ζωή της, και που τώρα πια είναι απλά ένα άδειο κι άψυχο κέλυφος που μετά βίας κρατιέται από κάποιο λουλούδι.
Ανακτώντας το χαμένο μας αντανακλαστικό
Τελικά όσα φαινόμενα κι αν ολοκληρωθούν μέσα στον Ελλαδικό χώρο, είτε φυσικά είτε αφύσικα, είτε επώνυμα είτε ανώνυμα, αυτό που μας απομένει, που μας χαρακτηρίζει και είναι μέρος της τεράστιας εθνικής κληρονομιάς μας, δεν πρέπει να χαθεί ποτέ. Ένα τόσο δα μικρό και φυσικό αντανακλαστικό που τείνουμε να εξαφανίσουμε από την καθημερινότητά μας. Αυτό είναι τελικά πάνω απ’ όλα ο μεγαλύτερος εθνικός μας θησαυρός, ούτε τα μνημεία, ούτε οι θάλασσες, ούτε ολάκερη η πολιτιστική κληρονομιά μας. Αυτό που μας έχουν στερήσει και πρέπει να μην τους κάνουμε την χάρη και να το ξαναφορέσουμε πάνω μας περήφανα είναι το χαμόγελο. Αφαίρεσέ το απ’ τον Έλληνα και αφαιρείς συνάμα χιλιάδες θάλασσες και εκατομμύρια ηλιοβασιλέματα. Χαμογελάτε… τους κάνει να ανησυχούν…
