“The Power of Christ compels you!”,
Father Merrin, Father Karras
Λάμψη, παράνοια, δαιμονισμός,
κατάρα, μαγεία, κανιβαλισμός.
Αφήστε το μυαλό σας να κάνει την υπόλοιπη δουλειά… Μια ιστορία κρυμμένη πίσω από μια κινηματογραφική ιστορία. Ένα οικογενειακό ταξίδι στην εγκαταλελειμμένη ψύχωση με μοναδικό προορισμό το χάος. Κυνηγητό μέσω ενός γεύματος ψυχολογικής χειραγώγησης. Ένα ζευγάρι κίτρινα μάτια παρακολουθούν σιωπηλά μέσα από μια κούνια.
1968 - Rosemary's Baby
Το Rosemary’s Baby είναι μια αμερικανική ψυχολογική ταινία τρόμου με σενάριο και σκηνοθεσία του Roman Polanski, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ira Levin του 1967. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Mia Farrow, John Cassavetes, Ruth Gordon, Sidney Blackmer, Maurice Evans, Ralph Bellamy. Η ταινία πραγματεύεται θέματα που σχετίζονται με την παράνοια, την απελευθέρωση των γυναικών, την θρησκεία και τον αποκρυφισμό. Διαδραματίζεται κυρίως στην πόλη της Νέας Υόρκης, αλλά η πλειονότητα των γυρισμάτων έλαβε χώρα στο Λος Άντζελες. Έλαβε σχεδόν αμέσως παγκόσμια αναγνώριση και κέρδισε βραβείο Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου και τη Χρυσή Σφαίρα στην ίδια κατηγορία. Θεωρείται ευρέως ως μια από τις καλύτερες ταινίες τρόμου όλων των εποχών. Το 2014, η ταινία επιλέχθηκε για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως “πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική”.
H Rosemary είναι μια νεαρή σύζυγος που ζει στο Μανχάταν. Οι ηλικιωμένοι γείτονές της είναι μέλη μιας σατανικής αίρεσης και την χειραγωγούν προσποιούμενοι τους φίλους, για να χρησιμοποιήσουν το μωρό της για τις τελετουργίες τους. Καθοδηγούν τη ζωή της κινώντας αόρατα νήματα και δημιουργώντας μια σειρά από “ατυχήματα”, τα οποία έχουν ως κατάληξη ακόμα και το θάνατο έτσι ώστε να μην ξεφύγει η Rosemary, απ’ την πορεία που εκείνοι έχουν χαράξει για αυτή. Μόνο πολύ αργότερα αρχίζει και τους υποψιάζεται. Η διαδικασία “petting” στην οποία σταδιακά την υποβάλουν, είναι συνεχόμενη υποβλητική και ανεπαίσθητη, τόσο που διαμορφώνουν ένα καινούργιο περιβάλλον γύρω της χωρίς να γίνει αντιληπτό το παραμικρό. Ακόμη και οι συνήθειες της αλλάζουν, ενώ εκείνη πιστεύει πως όλα είναι δική της επιλογή.
“We have to make a baby…”, Rosemary Woodhouse
1973 - The Exorcist
Ο Εξορκιστής είναι μια αμερικανική υπερφυσική ταινία τρόμου σε σκηνοθεσία William Friedkin και σενάριο από τον William Peter Blatty, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, του 1971. Πρωταγωνιστούν οι Ellen Burstyn, Max von Sydow, Lee J. Cobb, Kitty Winn, Jack MacGowran, Jason Miller και Linda Blair. Τα γυρίσματα της ταινίας ήταν δύσκολα και ο Friedkin επέμεινε στον ρεαλισμό. Πήγε στο βόρειο Ιράκ να κινηματογραφήσει τον πρόλογο παρά την πολιτική αστάθεια της περιοχής. Βασίστηκε σε ειδικά εφέ και χρησιμοποίησε αληθινούς ιερείς και ιατρικό προσωπικό για την ταινία. Το συνεργείο χαρακτήρισε τον Friedkin ως ιδιοσυγκρασιακό, αφού απέλυε συχνά ανθρώπους χωρίς προειδοποίηση. Επίσης, σκόπιμα έκανε τα μέλη του καστ να νιώθουν άβολα. Έφτασε μέχρι το σημείο να μειώσει τόσο την θερμοκρασία των κλιματιστικών, στο σετ που πραγματοποιήθηκαν οι σκηνές εξορκισμού, πολύ κάτω του μηδενός ούτως ώστε η αναπνοή της ανήλικης πρωταγωνίστριας να είναι ορατή, ρισκάροντας έτσι και την υγεία της. Η παραγωγή διήρκεσε το διπλάσιο χρόνο από τον προγραμματισμένο και κόστισε σχεδόν τα τριπλάσια από τον αρχικό προϋπολογισμό. Ο λόγος: μια πυρκαγιά που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του σετ, μερικά μέλη του συνεργείου που πέθαναν και οι Blair και Burstyn που υπέστησαν μακροχρόνιο τραυματισμό στην πλάτη. Οι θάνατοι, οι τραυματισμοί και τα ατυχήματα που συνέβησαν, εδραίωσαν στο νου των θεατών αλλά και των εργαζομένων την πεποίθηση, ότι η ταινία ήταν καταραμένη και κανείς ποτέ δεν ισχυρίστηκε το αντίθετο. Πολλοί θεατές υπέστησαν ανεπιθύμητες σωματικές αντιδράσεις, λιποθυμία ή εμετό σε σκηνές στις οποίες η πρωταγωνίστρια υποβάλλεται σε ρεαλιστική εγκεφαλική αγγειογραφία. Επίσης καρδιακές προσβολές αναφέρθηκαν μεταξύ των θεατών καθώς και ψυχιατρικής φύσεως επεισόδια. Αρκετές πόλεις προσπάθησαν να το απαγορέψουν εντελώς ή να αποτρέψουν τη συμμετοχή των παιδιών. Κέρδισε βραβείο Όσκαρ για το καλύτερο διασκευασμένο σενάριο και τον καλύτερο ήχο. Το 2010, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου επέλεξε τον Εξορκιστή για να διατηρηθεί στο Εθνικό Μητρώο Ταινιών, αναφέροντάς τον ως “πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντικό”.
Η ταινία ακολουθεί τη δαιμονική κατοχή μιας νεαρής κοπέλας και την προσπάθεια της διάσωσής της, μέσω ενός εξορκισμού που διεξήχθη από δύο καθολικούς ιερείς. Αν σας φαίνεται απλό, πιστέψτε με δεν είναι!
“…είσαι αρρώστια μου μες στα στήθια μου και πως να σε βγάλω…”,
Ρίτα Σακελλαρίου 1972
1980 - The Shining
Το The Shining είναι μια ταινία τρόμου με παραγωγή και σκηνοθεσία του Stanley Kubrick και σενάριο μαζί με τη μυθιστοριογράφο Diane Johnson. Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Stephen King του 1977 και πρωταγωνιστούν οι Jack Nicholson, Shelley Duvall, Scatman Crothers και Danny Lloyd. Η παραγωγή πραγματοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με σκηνικά βασισμένα σε πραγματικές τοποθεσίες. Ο Kubrick δούλευε συχνά με μικρό συνεργείο, κάτι που του επέτρεπε να κάνει πολλές λήψεις. Αρκετές φορές εξαντλούσε τους ηθοποιούς και το προσωπικό. Υπήρξε πολλή τροφή για τα “θηρία” για τα νοήματα και τις δράσεις στην ταινία. Επίσης “κατακρίθηκε” λόγω ασυνεπειών, ασαφειών, συμβολισμών και διαφορών από το βιβλίο. Οι αντιδράσεις για την ταινία κατά τη στιγμή της κυκλοφορίας της ήταν μικτές. Ο Stephen King επέκρινε την ταινία λόγω των αποκλίσεων από το μυθιστόρημα του. Το 2018, η ταινία επιλέχθηκε για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως “πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική”.
Ο κεντρικός χαρακτήρας της ταινίας είναι ο Jack Torrance. Ένας επίδοξος συγγραφέας και αλκοολικός σε ανάρρωση, που δέχεται τη θέση του φροντιστή στο κλειστό εκτός εποχής απομονωμένο ιστορικό ξενοδοχείου Overlook στα Rockies του Κολοράντο, με τη σύζυγό του Wendy Torrance και το νεαρό γιο τους Danny Torrance. Ο Danny είναι προικισμένος με ψυχικές ικανότητες που ονομάζονται “λάμψη”. Μετά από μια χειμερινή καταιγίδα που αφήνει την οικογένεια αποκλεισμένη από το χιόνι, ο Jack αρχίζει να παραφρονεί εξαιτίας της επίδρασης των υπερφυσικών δυνάμεων που στοιχειώνουν το ξενοδοχείο. Ο Jack Nicholson “ξαναγράφει το σενάριο” σε ένα ντελίριο υποκριτικής, δημιουργώντας σκηνές που κανείς θεατής, σεναριογράφος ή σκηνοθέτης δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα μπορούσαν να τυπωθούν στο σελιλόιντ. Ανεβάζοντας τον πήχη του ρόλου κατακόρυφα, δημιουργεί ζόρικες καταστάσεις για τον θεατή που μοιάζει εντελώς απροετοίμαστος για αυτό που συμβαίνει μπροστά στα μάτια του. Σε αυτό βέβαια συντελεί το άριστο σενάριο και η εξαιρετική σκηνοθετική ματιά, που ανεβάζει την αγωνία σε πρωτόγνωρα για την εποχή επίπεδα. Το στήσιμο των τοποθεσιών που λαμβάνουν χώρα οι συγκεκριμένες σεκάνς, δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Η ταινία αντέχει σταθερά στο χρόνο ακόμα και σήμερα, και παραδίδει μαθήματα σε όλα τα επίπεδα για τις επόμενες γενεές.
“Come out! Come out! Wherever you areeee!… Here’s Johnny!!!”,
Jack Torrance
1991 - The Silence of the Lambs
Η Σιωπή των Αμνών είναι μια αμερικανική ταινία τρόμου σε σκηνοθεσία Jonathan Demme και σενάριο Ted Tally, βασισμένη στη νουβέλα του Thomas Harris του 1988. Πρωταγωνιστούν οι Anthony Hopkins, Jodie Foster, Ted Levine και Scott Glenn. O Jonathan Demme πάντα προτιμούσε τις καλύτερες ταινίες χαμηλού κόστους και τους παραγνωρισμένους ηθοποιούς. Έτσι θέλοντας να τιμήσει τον μεγάλο σκηνοθέτη της ταινίας “The Night of the Living Dead” George Romero, τον έβαλε να εμφανιστεί για λίγο στο πλευρό της Jodie Foster μετά από μια συνάντησή της με τον Lecter. Η ταινία κέρδισε βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ηθοποιού, Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Είναι η μόνη ταινία τρόμου που έχει κερδίσει Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Η Σιωπή των Αμνών θεωρείται ως η πιο σημαντική ταινία θρίλερ, ενώ οι Starling και Lecter κατατάχθηκαν ως καλύτερο δίδυμο ηρωίδας και κακού. Το 2011, η ταινία επιλέχθηκε για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως “πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική”.
Η Clarice Starling, μια νεαρή εκπαιδευόμενη του FBI, κυνηγάει έναν κατά συρροή δολοφόνο τον Buffalo Bill, ο οποίος ξεφλουδίζει τα θύματά του. Για να τον πιάσει, ζητά τη συμβουλή του φυλακισμένου Hannibal Lecter, ενός λαμπρού ψυχίατρου, κανίβαλου και κατά συρροή δολοφόνου. Ο Hannibal Lecter είναι ο πρώτος κατά συρροή δολοφόνος που βοηθά στη σύλληψη ενός άλλου κατά συρροή δολοφόνου. Ο πολυδολοφόνος Gumb που τον φωνάζουν Buffalo Bill, βασανίζεται από την αβέβαιη σεξουαλικότητα του κι έτσι γδέρνει γυναίκες για να ράψει ένα γυναικείο δέρμα πάνω στο δικό του. Όμως ο Gumb είναι το ακριβώς αντίθετο του Lecter. Υστερικός, όταν ο Lecter είναι ήρεμος και ψυχρός, βασανισμένος όταν ο Lecter είναι σαφής και άνετος στο ρόλο του κανιβάλου. Άξεστος και χυδαίος, όταν ο Lecter είναι εκλεπτυσμένος και καλλιεργημένος.
“Έφαγα το συκώτι του με λίγα κουκιά κι ένα καλό κιάντι(ιταλικό κρασί)”, ψιθύρισε μέσα από το κελί του ο Lecter στην Clarice, κοιτώντας την στα μάτια, γεμάτος ευχαρίστηση και αναπολώντας τη στιγμή του γεύματος. Η επιλογή των συνοδευτικών δεν ήταν καθόλου τυχαία, γιατί προφανώς έκανε ένα ιατρικό αστείο. Ο Lecter λάμβανε αγωγή ισχυρών αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Μαντέψτε: Ναι! Απαγορεύεται να καταναλώσεις μαζί με τέτοιου είδους φάρμακα το συκώτι, τα κουκιά και το κρασί! Σαν ψυχίατρος ο Lecter το γνώριζε αυτό και ήθελε να κάνει την Clarice να νιώσει άβολα, αστειευόμενος υπονοώντας με αυτό τον τρόπο ότι δεν έπαιρνε τα φάρμακά του. Η εν λόγω πληροφορία ελέγχθηκε από τους χρήστες στο διαδίκτυο, οι οποίοι έψαξαν σχετικές ιατρικές βιβλιοθήκες και είδαν ότι πράγματι ισχύει.
Η Σιωπή των Αμνών είναι μια από τις σπανιότατες αμερικανικές ταινίες τρόμου, στις οποίες ο δολοφόνος δεν πεθαίνει, αλλά διαφεύγει και συνεχίζει να σκοτώνει. Όλοι οι κινηματογραφικοί κατά συρροή δολοφόνοι που ζητούσαν από τον θεατή την συνενοχή του, έπρεπε πάντα να πεθαίνουν στο τέλος της ταινίας, έστω και για να αναστηθούν για μια καινούργια συνέχεια αλλά πάντα εξοντωμένοι και εξοστρακισμένοι από τους εφιάλτες μας μέχρι την επόμενη ταινία. Ο Lecter αντίθετα είναι ακόμα και πάντα ανάμεσά μας…
“I ate his liver with some fava beans and a nice Chianti…”,
Hannibal Lecter
